Co to jest fizjoterapia uroginekologiczna?

Fizjoterapia uroginekologiczna jest stosunkowo młodą dziedziną fizjoterapii zajmującą się profilaktyką i leczeniem dysfunkcji mięśniowo-powięziowych w obrębie miednicy. Obok farmakoterapii i leczenia operacyjnego stanowi główny filar w niwelowaniu dolegliwości uroginekologicznych. W terapii ważne jest holistyczne spojrzenie na pacjenta, bo tylko takie podejście gwarantuje sukces terapeutyczny.

Dno miednicy

Grnice obszaru dna miednicy ( z ang. pelvic floor) wyznaczone są przez 4 punkty kostne: guzy kulszowe, spojenie łonowe oraz kość guziczną. Przestrzeń ta wypełniona jest mięśniami, naczyniami, nerwami, więzadłami, powięziami oraz tkanką tłuszczową. Dno miednicy pełni następujące funkcje:

• podparcie dla organów znajdujących się w miednicy (pęcherz, macica, odbytnica),
• kontynencja (trzymanie) moczu i stolca,
• odruchowy, zachodzący w odpowiednim czasie skurcz podczas wykonywania różnych aktywności,
• rozluźnianie się podczas mikcji, defekacji i porodu,
• wspomaganie funkcji seksualnych,
• stabilizacja tułowia podczas wykonywania codziennych czynności.

Biorąc pod uwagę jak wiele zadań spoczywa na dnie miednicy, nietrudno się domyśleć jak ważne w naszym codziennym życiu jest jego prawidłowe funkcjonowanie. Pomocna w tym będzie Fizjoterapia.

W jakim przypadku warto zgłosić się do fizjoterapeuty uroginekologicznego:

• nietrzymanie moczu, gazów, stolca,
• zespół pęcherza nadreaktywnego, parcia naglące,
• hemoroidy,
• rozejście mięśnia prostego brzucha,
• bolesne miesiączki,
• bolesne współżycie,
• zaburzenia statyki narządów dna miednicy (obniżenie narządów),
• terapia przed i po zabiegach uroginekologicznych,
• terapia przed i po prostatektomii,
• blizna po nacięciu bądź pęknięciu krocza, blizna po cesarskim cięciu,
• kobiety będące w ciąży lub po porodzie,
• przygotowanie do porodu.

Jak wygląda przebieg wizyty?

Wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego rozpoczyna się od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu, który zawiera pytania dotyczące m.in. uczucia obniżenia narządów, sytuacji w których dochodzi do gubienia moczu, występowania zaparć, bólu miesiączkowego czy dyskomfortu w trakcie współżycia.

Następnie fizjoterapeuta przystępuje do oceny postawy ciała, wzorca oddechowego oraz powłok brzusznych. U części pacjentów konieczne jest przeprowadzenie badania palpacyjnego per vaginam (przez pochwę) bądź per rectum (przez odbyt) celem dobrania odpowiedniej terapii.

Badanie jest wykonywane w komfortowej atmosferze za zgodą pacjentki/pacjenta. Równie ważne będzie obrazowanie USG do oceny funkcjonalnej mięśni dna miednicy oraz mięśni brzucha. Na podstawie uzyskanych informacji wdrażana jest terapia, dobrana indywidualnie dla danej osoby.

Równie ważne są zalecenia profilaktyczne zapobiegające problemom dna miednicy w przyszłości, bądź zmniejszające objawy dysfunkcji, które już wystąpiły. Obejmują one wskazówki dotyczące unikania czynności, które mogą mieć negatywny wpływ na dno miednicy np.: dźwiganie ciężkich przedmiotów i ich nieprawidłowe podnoszenie, niewłaściwa technika kaszlu i kichania, oddawanie moczu czy stolca z parciem. Na koniec wizyty pacjentka otrzymuje zadania domowe mające na celu zwiększenie i wydłużenie efektu terapii.

Zadbaj o swoje dno miednicy!

Już dziś możesz wdrożyć parę prostych wskazówek do codziennego funkcjonowania by wspomóc pracę swojego dna miednicy. Są to działania oparte na zasadzie „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Oczywiście jeśli już zmagasz się z dolegliwościami uroginekologicznymi być może zastosowanie tych paru rad przyniesie Ci ulgę:

• Nie przesiaduj na toalecie dłużej niż to jest konieczne. Długie siedzenie na toalecie sprzyja obciążeniu dna miednicy, a w konsekwencji może powodować zaburzenia statyki narządów dna miednicy.
• Podczas oddawania stolca podłóż pod stopy stołek, staraj się nie przeć. Takie ustawienie ciała ułatwia wypróżnianie, przez osiągnięcie odpowiedniego kąta odbytowo-odbytniczego oraz rozluźnienie mięśni dna miednicy.
• Nie wyduszaj moczu, nie przyśpieszaj strumienia moczu. Stosowanie parcia w wyniku aktywacji mięśni brzucha będzie w znacznym stopniu obciążało dno miednicy.
• Nie zatrzymuj strumienia moczu w trakcie jego oddawania. W sytuacji, kiedy wstrzymujemy strumień moczu, jego niewielka ilość cofa się w cewce moczowej. Wielokrotne powtarzanie tej czynności może powodować stany zapalne oraz zakażenia układu moczowego. Dodatkowo możemy doprowadzić do zalegania moczu w pęcherzu.
• Nie oddawaj moczu na zapas, ale również nie przetrzymuj moczu. Mocz powinien być oddawany, kiedy poczujesz taką potrzebę. Zarówno profilaktyczne oddawanie moczu przed…(wizytą u lekarza, wyjściem z koleżankami itd.) jak i jego nadmierne przetrzymywanie (np. mikcja co 8 godzin) są niekorzystne.
• Nie noś ubrań, które bardzo ściskają Twoją talię. W ten sposób generujesz nadmierne ciśnienie śródbrzusze, które prowadzi do spychania Twoich narządów wewnętrznych.
• Wstawaj i kładź się do łóżka przez bok – leżąc na plecach, obróć się na bok i podpierając się rękoma przejdź do siadu (kiedy się kładziesz zrób to w odwrotny sposób).
• Postaraj się dbać o prawidłową postawę ciała. Wydłuż kręgosłup – Urośnij!
• Znajdź aktywność fizyczną dostosowaną do swoich możliwości. Pamiętaj również o chwili relaksu dla siebie.

Autor: Fizjoterapeutka uroginekologiczna dr n. med. Magda Tkaczyńska